Arbeidsfysiotherapeut

Een arbeidsfysiotherapeut is een (BIG-geregistreerde) fysiotherapeut die zich specifiek richt op de relatie tussen gezondheid, fysieke belastbaarheid en werk. De kern is: werkgerelateerde klachten aan het houdings- en bewegingsapparaat voorkomen, behandelen én werkhervatting ondersteunen — vaak in nauwe samenwerking met werkgever/HR en arbodienstverlening.

Binnen het kwaliteitsdomein van de fysiotherapie bestaat er bovendien een formele registratie als aantekening in het kwaliteitsregister (Individueel Register Fysiotherapie): Aantekeningregister Arbeidsfysiotherapeut.

De taken van een Arbeidsfysiotherapeut zijn onder meer:

In de praktijk combineert de arbeidsfysiotherapeut zorginhoudelijke behandeling met werkplek- en organisatieadvies. Veel voorkomende werkzaamheden zijn:

1. Analyse van klachten in relatie tot werk
• In kaart brengen of en hoe klachten samenhangen met het werk (belasting–belastbaarheid).
• Functionele beoordeling: wat kan iemand (nog) wel/niet, en wat vraagt het werk?
• Signaleren van herstel-belemmerende factoren (fysiek, organisatorisch, gedrag/werkstijl).
2. Behandeling en begeleiding van werkenden
• Behandelen van (potentieel) werkgerelateerde klachten aan het houdings- en bewegingsapparaat.
• Coaching op herstel en belastbaar blijven in het werk (duurzame inzetbaarheid).
3. Werkhervatting en re-integratie ondersteunen
• Opstellen en uitvoeren van interventies voor werkbehoud en werkhervatting.
• Praktisch adviseren over opbouwschema’s, aangepaste werkzaamheden en randvoorwaarden op de werkvloer.
4. Werkplekonderzoek en ergonomisch advies
• Uitvoeren van werkplekonderzoek (op locatie) en adviseren over ergonomie/werkplekinrichting.
• Training/voorlichting aan medewerkers (bijv. tiltechnieken, werkhouding, pauzegedrag, variatie).
5. Preventie van verzuim
• Gericht verminderen of voorkomen van verzuim door risicofactoren (fysieke belasting, werkgedrag, inrichting) aan te pakken.
• Adviseren van zowel werknemer als werkgever hoe om te gaan met fysieke belasting.

Toegankelijkheid: arbeids- en bedrijfsfysiotherapie kan in de praktijk direct beschikbaar zijn zonder verwijzing (afhankelijk van de setting/afspraken).

Waar werkt een Arbeidsfysiotherapeut

De werkplek is meestal een mix van spreekkamer (intake/behandeling) en werkvloer (werkplekonderzoek/training). Veelvoorkomende werkcontexten:

• Arbodiensten / bedrijfsgezondheidsdiensten (bijv. snelle triage en begeleiding van lichamelijke klachten).
• Bedrijven en organisaties (in-house of als externe adviseur), zoals industrie, logistiek, zorg, kantooromgevingen en overheid/defensie.
• Fysiotherapiepraktijken met specialisatie arbeid & gezondheid / bedrijfsfysiotherapie.
• Zorginstellingen (bijv. ziekenhuis/UMC-afdelingen arbeid & gezondheid of interne arbodienst).

Wat verdient een Arbeidsfysiotherapeut

Er is in Nederland meestal salarisdata beschikbaar voor “fysiotherapeut” in het algemeen; specifieke, landelijke salarisstatistiek uitsluitend voor “arbeidsfysiotherapeut” is beperkt openbaar. In loondienst liggen indicaties voor fysiotherapeuten in 2025 vaak rond:

• Gemiddeld: circa € 4.204 bruto per maand (bandbreedte ± € 3.493 – € 4.916).
• Een andere datapuntbron komt uit op gemiddeld € 3.940 per maand (op basis van gemelde salarissen).

Belangrijke nuance: het daadwerkelijke inkomen hangt sterk af van:

• werkgever/sector (bijv. arbodienst vs. eerstelijnspraktijk vs. instelling),
• cao-afspraken (of juist het ontbreken daarvan in bepaalde delen van het werkveld),
• ervaring/senioriteit,
• en of je zzp’er/praktijkeigenaar bent.

Aantal werkzaam in Nederland

Een landelijk, publiek totaal specifiek voor “arbeidsfysiotherapeuten” wordt niet standaard als apart CBS/BIG-kerncijfer gepubliceerd. Een praktische indicatie is de ledenlijst van de beroepsvereniging.

De NVBF publiceert een ledenlijst op werkadres (sept 2025) met arbeids- en bedrijfsfysiotherapeuten; deze lijst bevat ruwweg enkele tientallen (circa 60–70) unieke professionals (let op: in de lijst staan ook meerdere werkadressen per persoon).
Interpretatie: dit is een ondergrens/indicatie, omdat niet iedere arbeidsfysiotherapeut per definitie NVBF-lid hoeft te zijn.

Welke opleiding heeft de Arbeidsfysiotherapeut gevolgd

Minimale basis
Je bent in de kern fysiotherapeut (HBO-niveau) en specialiseert je daarna richting arbeid & gezondheid.

• Opleidingsniveau basis: HBO Bachelor Fysiotherapie (NLQF 6 / hbo-bachelor).
• Vervolg/registratie richting Arbeidsfysiotherapeut: post-hbo/verdieping en registratie in een kwaliteitsregister (aantekeningregister).

Hoe lang duurt de opleiding tot Arbeidsfysiotherapeut

Vooropleiding A – Toelating tot de hbo-opleiding Fysiotherapie

Om toegelaten te worden tot de hbo-opleiding Fysiotherapie heb je doorgaans nodig:

• havo-, vwo- of mbo-4-diploma (21+ toets is soms mogelijk).

Duur (indicatief, NL-onderwijssysteem):

• HAVO: 5 jaar
• VWO: 6 jaar
• MBO niveau 4: vaak 3–4 jaar (afhankelijk van leerweg en voortraject)

Vooropleiding B – HBO Bachelor Fysiotherapie

• Duur: 4 jaar voltijd (bachelor).

Vooropleiding C – Wettelijke/beroepsmatige instroomvoorwaarde

Na afronding van de opleiding moet je als fysiotherapeut geregistreerd staan in het BIG-register om het beroep als fysiotherapeut uit te oefenen onder die titel.

Vervolgopleiding – richting Arbeidsfysiotherapeut

Het Individueel Register Fysiotherapie kent het Aantekeningregister Arbeidsfysiotherapeut; registratie in het basisregister is daarbij voorwaardelijk en er gelden aanvullende eisen (o.a. vervolgopleiding en professionele standaard).

Voorbeeld van een actuele route (praktijkgericht):

Leergang “Adviseur Arbeid en Gezondheid” (Saxion)

• Duur: 11 lesdagen, verspreid over meerdere maanden (bijv. maart–december), met extra zelfstudie/opdrachten.
• In de beschrijving staat expliciet dat je na afronding o.a. de relatie belasting–belastbaarheid kunt analyseren, werkplekonderzoek/ergonomie kunt uitvoeren en je als fysiotherapeut kunt inschrijven als arbeidsfysiotherapeut.

Het opleidingsniveau van een Arbeidsfysiotherapeut is HBO.

Enkele wetenswaardigheden over de Arbeidsfysiotherapeut

• Geen verwijzing nodig in veel settings: arbeids- en bedrijfsfysiotherapie wordt door de NVBF als direct toegankelijk beschreven.
• Positionering in het kwaliteitsstelsel: het Individueel Register Fysiotherapie heeft meerdere aantekeningregisters, waaronder Arbeidsfysiotherapeut.
• Doorlopende professionalisering: registratie in het IRF loopt in een periode van 5 jaar en er gelden punten-/scholingseisen; voor een aantekeningregister gelden aanvullende (specifieke) vakinhoudelijke punten.
• NVBF-registratiestructuur: volgens NVBF-informatie zijn NVBF-leden óf geregistreerd in het IRF-aantekeningregister Arbeidsfysiotherapeut óf in het Stichting Register Bedrijfsfysiotherapeut (SRBF).
• Arbeidsfysiotherapeut vs. bedrijfsarts: in sommige arbodienstmodellen wordt een werknemer met lichamelijke klachten eerst bij de arbeidsfysiotherapeut gezien en pas daarna (indien nodig) bij de bedrijfsarts.

Extra informatie over de Arbeidsfysiotherapeut

Andere benamingen (synoniemen)
Afhankelijk van context en organisatie kom je ook tegen:

• Arbeids- en bedrijfsfysiotherapeut (vakgebiedaanduiding)
• Bedrijfsfysiotherapeut (meer nadruk op organisatie/werkomgeving en verzuimpreventie)
• Fysiotherapeut Arbeid & Gezondheid (beschrijvende functietitel)
• Engelstalig: occupational physiotherapist / work physiotherapist / workplace physiotherapist (gebruik varieert)